حجم موتور چیست؟

حجم موتور که با واحد سی‌سی (cc – cubic centimeter) بیان می‌شود، به حجم کل سیلندرهای موتور اشاره دارد. به بیان ساده، این مقدار نشان می‌دهد که چه مقدار مخلوط سوخت و هوا در هر چرخه‌ی کاری داخل سیلندرها جای می‌گیرد. به زبان ساده، هرچه حجم موتور بیشتر باشد، مقدار مخلوط سوخت و هوای بیشتری در سیلندرها فشرده شده و در نتیجه قدرت بیشتری تولید می‌شود.

چرا مهم است؟

حجم موتور یک فاکتور کلیدی در عملکرد، کارایی، مصرف سوخت و دوام ابزارهای بنزینی است. هنگام خرید ابزار بنزینی؛ انتخابی که متناسب با نیاز باشد، هم باعث افزایش بهره‌وری می‌شود و هم هزینه‌های اضافی ناشی از مصرف سوخت و استهلاک را کاهش می‌دهد.

۱- تأثیر بر توان و قدرت دستگاه: هرچه حجم موتور بیشتر باشد، موتور می‌تواند مخلوط بیشتری از سوخت و هوا را فشرده کرده و احتراق قوی‌تری ایجاد کند. این موضوع مستقیماً روی توان خروجی دستگاه تأثیر دارد. به عنوان مثال یک اره زنجیری ۳۰ سی‌سی فقط برای هرس درختان کوچک مناسب است. اما یک اره زنجیری ۷۰ سی‌سی می‌تواند تنه درختان قطور را ببرد.

۲- مصرف سوخت و بهره‌وری: ابزارهایی با حجم موتور بالاتر معمولاً سوخت بیشتری مصرف می‌کنند، اما در مقابل توان بیشتری هم ارائه می‌دهند. انتخاب موتور مناسب بسته به نوع کار، می‌تواند بهینه‌ترین مصرف سوخت را به همراه داشته باشد.

۳- دوام و طول عمر موتور: موتورهایی که برای کارهای سنگین طراحی شده‌اند (با حجم بالاتر)، معمولاً از قطعات قوی‌تری ساخته شده‌اند و مقاومت بیشتری در برابر فشار و دمای بالا دارند. به همین دلیل، در استفاده‌های مداوم، موتورهای بزرگ‌تر دوام بیشتری دارند.

۴- کاربرد متناسب با نیاز: بسته به نوع استفاده، حجم موتور باید متناسب انتخاب شود. علف‌زن‌های ۲۵ سی‌سی برای چمن‌زنی خانگی مناسب‌اند، اما برای زمین‌های کشاورزی باید مدل‌های ۴۰ تا ۶۰ سی‌سی انتخاب شوند. چکش تخریب بنزینی ۸۰ سی‌سی شاید برای کارهای سبک مناسب باشد، اما مدل‌های ۲۰۰ سی‌سی به بالا برای تخریب‌های سنگین کاربرد دارند.

۵- وزن و قابلیت حمل: موتورهای حجیم‌تر معمولاً وزن بیشتری دارند. اگر نیاز به حمل‌ونقل زیاد باشد، ممکن است حجم کمتر برای راحتی کار ترجیح داده شود. به‌عنوان مثال، یک کمپکتور بنزینی ۸۰ سی‌سی به‌مراتب سبک‌تر از یک کمپکتور ۲۰۰ سی‌سی است که برای جاده‌سازی به کار می‌رود.

چگونه محاسبه می‌شود؟

حجم موتور برابر است با مجموع حجم جابجایی تمام سیلندرهای موتور. برای یک موتور چهار سیلندر، فرمول کلی آن به این صورت است:
حجم موتور=حجم یک سیلندر×تعداد سیلندرها

و حجم هر سیلندر از طریق ضرب مساحت سطح مقطع سیلندر در ارتفاع کورس پیستون (Stroke) به دست می‌آید.

اگر اطلاعات تخصصی تری نیاز داشتید این مطلب در ویکی پدیا را بخوانید.

مثال‌‌های ملموس؟!

• موتور سیکلت (۱۲۵ سی‌سی): موتورهای کوچک و کم‌مصرف برای استفاده شهری.
• خودرو پراید (۱۳۲۳ سی‌سی): موتور چهار سیلندر با حجم متوسط.
• خودرو پژو ۴۰۵ (۱۷۶۱ سی‌سی): موتور حجیم‌تر با توان بالاتر.
• خودروهای سوپر اسپرت (مثلاً ۵۰۰۰ سی‌سی به بالا): حجم زیاد، توان و مصرف سوخت بالا.

حجم موتور ابزارهای بنزینی چقدر است؟

هر ابزار موتوری بنزینی یک حجم موتور خاص دارد که روی قدرت، مصرف سوخت، و کارایی تأثیرگذار است. بعضی ابزارها مثل اره زنجیری و علف‌زن معمولاً حجم موتور کمتری دارند، ولی دستگاه‌هایی مثل موتور برق، ماله پروانه‌ای، یا کاتر بتن نیاز به حجم موتور بالا برای عملکرد سنگین دارند. در ادامه به بررسی موردی حجم موتور در ابزارهای بنزینی می پردازیم.

۱- اره زنجیری بنزینی (Chainsaw)

• مدل‌های سبک و خانگی: ۲۵ تا ۴۵ سی‌سی (برای هرس درختان و کارهای سبک)
• مدل‌های نیمه‌حرفه‌ای: ۴۵ تا ۶۰ سی‌سی (برای باغداری و بریدن تنه‌های متوسط)
• مدل‌های صنعتی و سنگین: ۶۰ تا ۱۲۰ سی‌سی (برای بریدن درختان تنومند و الوارهای ضخیم)

مثال: اره موتوری اشتیل MS 881 با موتور ۱۲۱.۶ سی‌سی، یکی از قوی‌ترین مدل‌ها در تمام دنیا است. رونیکس 4645PRO هم با موتور 45cc یکی از اره بنزینی های موجود در ایران است.

۲- علف‌زن و حاشیه‌زن بنزینی (Brush Cutter & Grass Trimmer)

• مدل‌های سبک برای چمن و علف‌های نرم: ۲۵ تا ۳۵ سی‌سی
• مدل‌های متوسط برای علف‌های بلند و پرپشت: ۳۵ تا ۵۰ سی‌سی
• مدل‌های قوی برای نی‌زار و خارهای ضخیم: ۵۰ تا ۶۰ سی‌سی

مثال: علف‌زن هوندا GX50 با حجم ۴۷.۹ سی‌سی، یکی از مدل‌های قدرتمند برای کارهای حرفه‌ای است.

۳- موتور برق بنزینی (Gasoline Generator)

• مدل‌های کوچک برای مصارف خانگی یا کمپینگ: ۵۰ تا ۲۰۰ سی‌سی (۱ تا ۲.۵ کیلووات)
• مدل‌های متوسط برای کارگاه و ابزارهای برقی: ۲۰۰ تا ۴۰۰ سی‌سی (۳ تا ۷ کیلووات)
• مدل‌های سنگین برای برق اضطراری و صنعتی: ۴۰۰ تا ۸۰۰ سی‌سی (۸ تا ۱۵ کیلووات)

مثال: موتور برق هوندا EU7000iS با حجم ۳۸۹ سی‌سی، یک مدل کم‌صدا با خروجی ۷ کیلووات است.

۴- چکش تخریب بنزینی (Gasoline Demolition Hammer)

• مدل‌های سبک برای تخریب بتن‌های نازک و دیوار: ۳۰ تا ۵۰ سی‌سی
• مدل‌های نیمه‌حرفه‌ای برای تخریب بتن متوسط: ۵۰ تا ۸۰ سی‌سی
• مدل‌های صنعتی برای تخریب سنگ و سازه‌های مستحکم: ۸۰ تا ۱۰۰ سی‌سی

۵- ویبراتور بنزینی (Gasoline Concrete Vibrator)

• مدل‌های کوچک برای بتن‌ریزی‌های سبک: ۱۰۰ تا ۲۰۰ سی‌سی
• مدل‌های متوسط برای ستون‌ها و فونداسیون‌های معمولی: ۲۰۰ تا ۳۰۰ سی‌سی
• مدل‌های صنعتی برای پروژه‌های بزرگ و حجیم: ۳۰۰ تا ۴۰۰ سی‌سی

مثال: ویبراتور بنزینی هوندا GX160 با ۱۶۳ سی‌سی یکی از پرکاربردترین مدل‌های موجود در بازار است.

۶- کارواش بنزینی (Gasoline Pressure Washer)

• مدل‌های سبک (برای شستشوی خودرو و حیاط): 150 تا ۲۰۰ سی‌سی
• مدل‌های نیمه‌حرفه‌ای (برای کارواش‌ها و مشاغل کوچک): 200 تا ۳۰۰ سی‌سی
• مدل‌های صنعتی (برای کارگاه‌ها و پروژه‌های بزرگ): 300 تا ۵۰۰ سی‌سی

مثال: کارواش Kärcher G 3200 XH با ۱۹۶ سی‌سی که برای شستشوی حرفه‌ای کاربرد دارد.

۷- کمپکتور بنزینی (Gasoline Plate Compactor)

• مدل‌های سبک برای محوطه‌سازی و زمین‌های نرم: 80 تا ۱۵۰ سی‌سی
• مدل‌های متوسط برای فونداسیون و زیرسازی: 150 تا ۲۵۰ سی‌سی
• مدل‌های سنگین برای جاده‌سازی و پروژه‌های بزرگ: 250 تا ۴۰۰ سی‌سی

مثال: کمپکتور روبین EY20 با ۱۹۶ سی‌سی که در پروژه‌های ساختمانی خیلی استفاده می‌شود.

۸- ماله پروانه‌ای بنزینی (Gasoline Power Trowel)

• مدل‌های کوچک برای فضاهای محدود: 100 تا ۲۰۰ سی‌سی
• مدل‌های متوسط برای پروژه‌های ساختمانی: 200 تا ۳۰۰ سی‌سی
• مدل‌های صنعتی برای کف‌سازی بزرگ: 300 تا ۴۰۰ سی‌سی

مثال: ماله پروانه‌ای Honda GX270 با ۲۷۰ سی‌سی برای کف‌سازی حرفه‌ای.

۹- کاتر آسفالت و بتن بنزینی (Gasoline Asphalt & Concrete Cutter)

• مدل‌های سبک برای برش‌های کم‌عمق: 150 تا ۲۰۰ سی‌سی
• مدل‌های نیمه‌حرفه‌ای برای بتن و آسفالت ضخیم‌تر: 200 تا ۴۰۰ سی‌سی
• مدل‌های صنعتی برای برش عمیق: 400 تا ۷۰۰ سی‌سی

مثال: کاتر Wacker Neuson BFS 735 با ۳۸۹ سی‌سی که برای برش آسفالت کاربرد دارد.

۱۰- پمپ آب بنزینی (Gasoline Water Pump)

• مدل‌های سبک برای باغبانی و آبیاری: 50 تا ۱۵۰ سی‌سی
• مدل‌های متوسط برای مزارع و کارگاه‌ها: 150 تا ۳۰۰ سی‌سی
• مدل‌های قوی برای پروژه‌های ساختمانی و آتش‌نشانی: 300 تا ۵۰۰ سی‌سی

مثال: پمپ آب Honda WB30XT با ۲۴۲ سی‌سی که برای انتقال حجم زیاد آب استفاده می‌شود.

۱۱- موتورهای بنزینی چندکاره (Gasoline Multi-Purpose Engine)

این موتورها برای نصب روی تجهیزات مختلف مثل چاله‌کن، چمن‌زن، موتور کولتیواتور (شخم‌زن)، و حتی برخی قایق‌های کوچک استفاده می‌شوند.

• مدل‌های سبک: 50 تا ۱۵۰ سی‌سی
• مدل‌های متوسط: 150 تا ۳۰۰ سی‌سی
• مدل‌های قوی: 300 تا ۸۰۰ سی‌سی

مثال: موتور هوندا GX390 با ۳۸۹ سی‌سی که یک ابزار صنعتی کاربردی است.

از خیال بیش و کم آزاد شو!

همانطور که متوجه شدید، حجم موتور یکی از مهم‌ترین مشخصات در ابزارهای بنزینی است و تأثیر مستقیمی بر عملکرد، مصرف سوخت و طول عمر دستگاه دارد. هنگام خرید یک ابزار بنزینی، دانستن حجم موتور به شما کمک می‌کند تا بهترین گزینه را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید. با این حال اگر روی ابزار خاصی متمرکز هستید و تجربه ای متفاوت دارید، از اشتراک تجربه خود ما را بی نصیب نگذارید. در غیر اینصورت برای خرید ابزار بنزینی – به قول اقبال لاهوری – از خیال بیش و کم حجم موتور آزاد شو!